Thắng vành xe đạp được sử dụng trên xe đạp từ rất lâu rồi, trải qua một thời gian dài phát triển và cải tiến, hiện thắng vành cũng có thể xài dây thắng truyền thống hoặc dây dầu.
Nguyên lý hoạt động của thắng vành
Thắng vành sử dụng bằng cách ép các bố thắng của ngàm thắng vành gắn trên sườn & phuộc vào niềng, khi bóp thắng thì bố thắng giữ chặt niềng xe để xe giảm được tốc độ. Về cấu tạo thì bố thắng vành thường được làm bằng cao su, còn niềng xe thì phải là loại niềng có viền dành cho thắng vành.
Một số xe dùng niềng carbon thì phải dùng bố thắng chuyên dụng cho niềng carbon để tránh làm hỏng niềng, thắng vành có thể sử dụng dây thắng dầu hoặc dây thắng cơ, nhưng đa số là dùng dây thắng cơ, niềng thắng vành thường sẽ có một đường viền như vậy.
Lưu ý: Niềng thắng vành có thể dùng cho thắng dĩa được, ngược lại thì không được nhé.
Các ưu điểm của thắng vành
Dễ sửa chữa
- Thắng vành có cấu tạo đơn giản (các loại thắng vành sử dụng dây thắng, không phải thắng vành sử dụng dầu thủy lực), Bạn có thể dễ dàng sửa, chỉnh, tháo bung một bộ thắng vành ra với một bộ tool mini .
- Ngoài ra do thiết kế ở vị trí dễ nhìn nên bạn có thể nhìn thấy ngay nếu thắng vành bị sự cố .
- Có thể dễ dàng đem theo dây thắng dự phòng trong trường hợp đứt dây / giãn dây, bạn cũng dễ dàng theo dõi độ mòn của bố thắng để thay.
Dễ dàng tìm phụ kiện thay thế
- Cấu tạo đơn giản và phổ biến giúp bạn dễ dàng tìm dc phụ kiện thay thế khi gặp sự cố, ngay cả ở những vùng quê .
Chi phí thấp
- Thắng vành rẻ, chi phí bảo trì bảo dưỡng sửa chữa cũng ít hơn nếu gặp sự cố (tuy nhiên sẽ phải bảo trì thường xuyên hơn thắng dầu).
Không gây tác động lên các thành phần của xe:
- Ít gây tác động lên căm xe
- Ít gây tác động lên sườn / Phuộc xe
- Thắng vành trọng lượng nhẹ
- Thắng vành có khí động học tốt hơn
- Thắng vành an toàn hơn trong các cuộc đua
- Thắng vành phù hợp cho các dòng xe Classic
Các nhược điểm của thắng vành
Lực thắng yếu và mất nhiều thời gian để thắng hơn
- Thắng vành dùng cơ chế đòn bẩy để ép bố thắng vào niềng, nên về lực thắng thì thắng vành chỉ vừa đủ.
- Ngoài ra do bố thắng phải di chuyển nhiều hơn, trong khi bố thắng vành có thể cách niềng vài mm nên sẽ có sự delay kể từ lúc bạn bóp tay thắng cho đến khi bố thắng ép được vào niềng. Ngoài ra do cơ chế hoạt động thông qua dây thắng lực cũng sẽ bị thất thoát qua ma sát giữa dây thắng và vỏ dây thắn.
- Gây ảnh hưởng tới niềng xe.
- Thắng vành không hoạt động tốt trong môi trường ẩm ướt / sình bùn
- Thắng vành không tản nhiệt tốt
- Thắng vành không thể dùng được khi bị cong niềng
- Thắng vành không thể thắng gấp được
- Không sử dụng được cho nhiều loại bánh khác nhau
- Cần phải vệ sinh niềng thường xuyên
Phải tốn nhiều lực để thắng hơn, khó kiểm soát lực thắng
- Với cơ chế hoạt động bằng cơ (dây thắng ) thì bạn phải tốn nhiều lực tay hơn để thắng xe, ngoài ra cũng khó kiểm soát được lực khi thắng.
Phải thay bố thắng thường xuyên hơn
- Bạn còn cần điều chỉnh bố thắng thường xuyên. Sau 1 thời gian sử dụng thì bố thắng vành sẽ bị mòn, do đó bạn phải tháo bố thắng vành ra thay đổi vị trí các long dền để đưa bố thắng sát lại niềng xe hơn.
Bị giới hạn về bề ngang hông vỏ
- Thắng vành chỉ dùng được trong phạm vi kích thước hông xe.
Công nghệ đã đạt tới mức giới hạn
- Nhưng các công nghệ trên thắng vành đã đạt tới mức giới hạn.
Các loại thắng vành
Thắng vành là tên gọi chung cho các dòng thắng sử dụng bố thắng kẹp vào niềng, nhưng nó còn chia ra thành nhiều loại thắng khác nhau bao gồm.
Thắng Caliper
Đây là dòng thắng phổ biến cho các xe Road, sử dụng cơ chế đòn bẩy để ép bố thắng, ưu điểm là lực thắng mạnh hơn các dòng thắng vành khác .
Thắng Cantilever Rim Brakes
Đây là loại thắng dùng cơ chế kéo, khi bóp thắng thì dây thắng sẽ kéo 2 dây 2 bên để ép bố thắng vào niềng, và gần như tất cả các xe dùng thắng loại này đều không gắn dc baga của sốp, nên sốp rất ghét loại thắng này. Lý do là cái bát gắn baga vô lỗ giữa phuộc sẽ bị vướng dây thắng.
Thắng V Brake
Đây là loại thông dụng nhất, đến nỗi shop hay quen miệng gọi tất cả các loại thắng vành là thắng V.
Thắng U Brake
Loại này giống V Brake nhưng ít phổ biến hơn .
Thắng vành sử dụng dầu thủy lực (Hydraulic Rim Brakes)
Cơ chế sử dụng giống như các loại thắng vành khác. Nhưng thay vì dùng dây cáp thì bộ thắng này dùng dầu thủy lực, nên cho lực thắng mạnh và êm hơn các dòng thắng vành cơ.
Lưu ý: Bộ thắng ko phải là thứ duy nhất tác động đến hiệu suất thắng, mà nó còn liên quan đến vỏ xe bạn đang đi. 1 bộ vỏ gai lớn, nhiều rãnh sẽ giúp tăng độ bám và độ ma sát khi thắng, do đó giúp xe ngừng lại nhanh hơn 1 bộ vỏ xe gai láng
Nguồn: Tổng hợp, Batshop